Στο βιβλίο «Η ορθολογικότητα του καπιταλισμού» του Έλληνα διανοητή Κορνήλιου Καστοριάδη, περιέχονται κείμενα και δοκίμια που αφορούν την εξέλιξη του σύγχρονου καπιταλισμού, και τις επιπτώσεις του στον άνθρωπο. Το βιβλίο εκδόθηκε τον Σεπτέμβρη του 1997. Σχεδόν δεκαπέντε χρόνια μετά, οι τοποθετήσεις του Καστοριάδη πάνω στην σύγχρονη Δυτική κοινωνία και το Νεοφιλελευθερισμό, εξακολουθούν να μας εμπνέουν.
Πρόκειται για ένα σχετικά μικρό βιβλίο, ωστόσο, όμως, πλούσιο σε περιεχόμενο. Με την βοήθεια του Max Weber, ο Έλληνας διανοητής επιχειρεί να διαυγάσει τις σύγχρονες, Δυτικές, καπιταλιστικές κοινωνίες όχι μόνο κάτω από την αυστηρή οικονομική της πτυχή. Όπως και η πρώτη περίοδος της Σχολής της Φρανκφούρτης (βλ Max Horkheimer, Theodor Adorno και Herbert Marcuse), ο Καστοριάδης μας προτρέπει να δούμε τον καπιταλισμό όχι μόνο σαν ένα προβληματικό σύστημα οικονομικών σχέσεων, αλλά, και σαν κοινωνικό και αξιακό μοντέλο.
Σε αντίθεση με όλα τα παλαιότερα συστήματα, όπως η φεουδαρχία και οι θεοκρατικές κοινωνίες του μεσαίωνα, όπου το μυθικό στοιχείο που υποδηλώνει πίστη σε μια αυθαίρετη νοηματικά αρχή (ο άνθρωπος κάτω από την εξουσία του θεού), κυριαρχούσε, οι καπιταλιστικές οικονομικές ανθρώπινες σχέσεις απομάκρυναν όλες αυτές τις μεταφυσικές δεισιδαιμονίες. Παρόλ’ αυτά, όμως, η καπιταλιστική κοινωνία μόνο αυτόνομη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Αντιθέτως, η ορθολογικότητα στην οποία επικαλείται, είναι, κατ΄ουσία, πλασματική. Εντός του καπιταλιστικού φαντασιακού, ο σκοπός (εξάπλωση των παραγωγικών δυνατοτήτων με στόχο το οικονομικό κέρδος) και η πράξη (μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν για να πραγματοποιηθεί ο σκοπός), βρίσκονται σε πλήρη δυσαρμονία μεταξύ τους. Έτσι γεννιέται μια εργαλειακή κοινωνία, αλλοτριωμένη από την διαδικασία της παραγωγής και της κατανάλωσης, που, ακριβώς, επειδή νομίζει ότι είναι ορθολογική, αποφεύγει να θέσει τους θεσμούς της προς αμφισβήτηση, θεσμούς που η ίδια δημιουργεί, αλλά δεν το γνωρίζει για διάφορους λόγους…
Πηγή : eagainst
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου